"Cảm giác lái" - yếu tố quyết định trải nghiệm lái xe hoàn hảo

Mục lục

Bạn đã bao giờ tự hỏi tại sao khi lái một chiếc xe, bạn lại có những cảm xúc khác nhau? Đó chính là "cảm giác lái". Khi nói đến trải nghiệm lái xe, chúng ta thường tập trung vào những yếu tố như độ bám đường, khả năng tăng tốc hay độ nhạy của phanh. Tuy nhiên, cảm giác lái còn bao hàm nhiều hơn thế. Đó là tổng hòa của các yếu tố từ thiết kế nội thất, âm thanh, mùi hương, cho đến cách xe phản ứng trước từng thao tác của người lái. 

Thường bị nhầm lẫn với "handling" (khả năng điều khiển), "cảm giác lái" thực chất là một khái niệm bao quát hơn, phản ánh tổng thể trải nghiệm của người lái khi tương tác với chiếc xe. Đó không chỉ là cách xe phản ứng khi đánh lái, mà còn là sự kết hợp hài hòa của nhiều yếu tố khác như độ êm ái của hệ thống treo, âm thanh động cơ, thiết kế nội thất, và cả những cảm xúc chủ quan mà người lái cảm nhận được. Sẽ bao gồm 4 yếu tố chính như sau:

1. Driving Ergonomic - Thiết kế công thái học

Công thái học trong thiết kế ô tô là một lĩnh vực nghiên cứu tập trung vào việc tối ưu hóa sự tương tác giữa người lái và phương tiện. Mục tiêu cuối cùng là tạo ra một không gian lái xe vừa thoải mái, an toàn, vừa hiệu quả. Các nhà thiết kế ô tô không chỉ quan tâm đến hình dáng bên ngoài bắt mắt mà còn đặc biệt chú trọng đến những yếu tố chi tiết bên trong như: vị trí các nút bấm, góc nghiêng của vô lăng, độ ôm của ghế ngồi, chất liệu nội thất, và cả hệ thống thông tin giải trí.

Một chiếc xe có thiết kế công thái học tốt sẽ giúp người lái giảm thiểu căng thẳng, mệt mỏi, từ đó tăng cường sự tập trung và phản xạ khi lái xe. 

Ví dụ, một chiếc ghế ngồi được thiết kế phù hợp với đường cong cơ thể sẽ giúp hỗ trợ lưng và đùi, giảm đau nhức sau những hành trình dài. Các nút bấm và công tắc được bố trí hợp lý sẽ giúp người lái dễ dàng thao tác mà không cần rời mắt khỏi đường. Ngoài ra, vật liệu nội thất chất lượng cao không chỉ mang đến vẻ đẹp thẩm mỹ mà còn tạo cảm giác thoải mái và sang trọng.

Công nghệ cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc nâng cao trải nghiệm người dùng. Các tính năng như điều khiển bằng giọng nói, màn hình cảm ứng đa chức năng, hệ thống hỗ trợ lái tiên tiến giúp cho việc điều khiển xe trở nên dễ dàng và tiện lợi hơn. Tuy nhiên, việc tích hợp quá nhiều công nghệ vào một chiếc xe cũng có thể gây ra sự phân tán sự chú ý của người lái. Do đó, các nhà thiết kế cần cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo rằng công nghệ phục vụ cho người lái chứ không làm phiền họ.

2. Driving dynamic (handling): Khả năng điều khiển

Khả năng điều khiển (handling) là yếu tố cốt lõi quyết định trải nghiệm lái xe. Nó phản ánh khả năng phản ứng của xe trước các thao tác của người lái, từ việc đánh lái, tăng tốc cho đến phanh gấp. Các yếu tố như hệ thống treo, lốp xe, phân bố trọng lượng, góc đặt bánh xe, hệ thống lái và động cơ đều đóng góp vào việc tạo nên khả năng điều khiển. Hệ thống treo, với các lò xo và giảm chấn, giúp hấp thụ rung động và giữ cho bánh xe tiếp xúc với mặt đường. Lốp xe, với hoa văn và chất liệu khác nhau, quyết định độ bám đường và khả năng truyền lực. Phân bố trọng lượng hợp lý giúp xe ổn định hơn khi vào cua. Góc đặt bánh xe, hệ thống lái và động cơ lại quyết định độ nhạy và chính xác của các thao tác điều khiển. 

Khả năng điều khiển không chỉ liên quan đến các yếu tố kỹ thuật mà còn ảnh hưởng đến thiết kế tổng thể của xe, tạo nên một trải nghiệm lái xe độc đáo và thú vị. 

Ví dụ, xe thể thao thường có khả năng điều khiển tốt hơn so với xe gia đình nhờ vào hệ thống treo cứng cáp, lốp xe hiệu suất cao và trọng tâm thấp. Tuy nhiên, các nhà sản xuất ô tô ngày càng chú trọng đến việc cải thiện khả năng điều khiển của các dòng xe phổ thông, nhằm mang đến trải nghiệm lái xe thú vị hơn cho người dùng.

3. Driving comfort – NVH: Sự dễ chịu và chỉ số NVH

Sự thoải mái khi lái xe, đặc biệt là trên những hành trình dài, không chỉ đơn thuần là về thiết kế ghế ngồi hay vị trí các nút điều khiển, mà còn liên quan mật thiết đến một yếu tố được gọi là NVH (Noise - độ ồn, Vibration - độ rung, Harshness - độ xóc/dằn). NVH ảnh hưởng trực tiếp đến trải nghiệm lái xe và cảm giác của người ngồi trong xe.

Một chiếc xe mạnh mẽ, tăng tốc nhanh có thể gây ấn tượng ban đầu, nhưng để thực sự mang lại sự hài lòng lâu dài, chiếc xe cần phải êm ái và thoải mái. Điều này được chứng minh qua khảo sát người dùng Mercedes, cho thấy đa số họ ưu tiên chế độ lái Comfort hàng ngày, thay vì các chế độ thể thao.

Sự thoải mái khác biệt với công thái học. Công thái học tập trung vào thiết kế tối ưu cho sự tương tác vật lý giữa người và xe, ví dụ như vị trí ghế ngồi, vô lăng, bàn đạp. Trong khi đó, sự thoải mái liên quan đến cảm nhận gián tiếp qua các giác quan, ví dụ như hệ thống lọc không khí hay tạo hương thơm. Yếu tố này đặc biệt quan trọng đối với những người thường xuyên lái xe đường dài.

NVH có thể được ví như những "tiếng càm ràm" của chiếc xe, ảnh hưởng tiêu cực đến trải nghiệm lái. Vì vậy, các nhà sản xuất luôn nỗ lực giảm thiểu NVH để người lái có thể tận hưởng trọn vẹn những ưu điểm khác của chiếc xe.

Việc triệt tiêu NVH là một quá trình phức tạp, liên quan đến nhiều yếu tố như thiết kế khung gầm, hệ thống treo, công nghệ vật liệu và chất lượng mối hàn. Đây là những bí quyết công nghệ mà các hãng xe không dễ dàng chia sẻ. NVH cũng là yếu tố quyết định sự mệt mỏi của hành khách trên những hành trình dài, và là một trong những yếu tố tạo nên sự khác biệt giữa xe Đức và xe Nhật/Hàn/Mỹ. Tóm lại, NVH là một yếu tố vô hình nhưng vô cùng quan trọng, góp phần tạo nên trải nghiệm lái xe thoải mái và đẳng cấp.

4. Driving performance & Assistance - Hiệu suất vận hành và Các công nghệ hỗ trợ lái

Hiệu suất vận hành và các công nghệ hỗ trợ lái là những yếu tố quan trọng tạo nên trải nghiệm lái xe. Hiệu suất vận hành thường được đo lường bằng các con số cụ thể như mã lực, mô-men xoắn, khả năng tăng tốc, tốc độ tối đa, quãng đường phanh, thời gian hoàn thành một vòng đua và tốc độ chuyển số. Một chiếc xe mạnh mẽ, với hệ thống phanh và hộp số tốt, cùng hệ truyền động hiệu quả, sẽ có hiệu suất vận hành cao.

Tuy nhiên, giống như phần cứng của điện thoại cần phần mềm để hoạt động tối ưu, hiệu suất vận hành của xe cũng cần sự hỗ trợ của các công nghệ lái. Các công nghệ này có thể được chia thành hai nhóm chính:

• Công nghệ hỗ trợ lái thể thao/nâng cao trải nghiệm lái: Nhóm này bao gồm các tính năng như lựa chọn chế độ lái (Driving Mode), hỗ trợ xuất phát nhanh (Launch Control), kiểm soát độ bám đường (Traction Control), chế độ ESP Sport, Drift mode và Torque Vectoring. Chúng giúp người lái tận hưởng cảm giác lái phấn khích và thể thao hơn.

• Công nghệ hỗ trợ lái an toàn: Nhóm này tập trung vào việc tăng cường an toàn cho người lái và hành khách, ví dụ như cảnh báo buồn ngủ hay cảnh báo chệch làn đường.

Ngày nay, phần mềm ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc định hình cảm giác lái, thậm chí có thể bù đắp cho những hạn chế về phần cứng ở các phân khúc xe có chi phí hạn chế. Phần mềm cho phép người lái tùy chỉnh và khai thác tối đa hiệu suất của xe, từ đó mang lại cảm giác lái tốt nhất.

Tóm lại, một chiếc xe có cảm giác lái tốt cần phải đáp ứng tốt cả bốn yếu tố đã đề cập (trong đó có hiệu suất vận hành và công nghệ hỗ trợ lái), đó là:

• Khả năng vận hành mạnh mẽ và phấn khích: Khi người lái muốn trải nghiệm cảm giác lái thể thao.

• Khả năng tùy chỉnh linh hoạt: Để phù hợp với sở thích và điều kiện lái xe khác nhau.

• Sự thân thiện và dễ sử dụng hàng ngày: Để đáp ứng nhu cầu di chuyển thông thường.

• Sự thoải mái và dễ chịu trên những hành trình dài: Để mang lại trải nghiệm tốt nhất cho người lái và hành khách.

Như vậy, một chiếc xe lý tưởng cần phải là sự kết hợp hài hòa giữa hiệu suất vận hành mạnh mẽ, các công nghệ hỗ trợ lái tiên tiến, sự tiện dụng hàng ngày và sự thoải mái trên những hành trình dài.

Carmudi Vietnam là website hàng đầu trong việc cung cấp thông tin và trao đổi mua bán ô tô đáng tin cậy nhất tại Việt Nam!